Spot 5 – Brouwershaven onder invloed van Sweelinck

Het Niehoff-orgel

In opdracht van het stadsbestuur van Brouwershaven werd in 1557 een orgel geplaatst tegen de westwand nadat van de kerk nadat deze na een bouwtijd van tweeëneenhalve eeuw voltooid was.

Dit orgel is gebouwd door Hendrik Niehoff, de belangrijkste orgelbouwer van die tijd. Het hebben van een Niehoff-orgel was een statussymbool, alle belangrijke kerken zoals in Amsterdam, Gouda en Zierikzee hadden een orgel van Niehoff.

Het orgel werd bespeeld door de stadsorganist, openbare muziekbeoefening op kosten van de stad, ter vermaak van de hele burgerij. Zo was ook Jan Pietersz. Sweelinck stadsorganist van Amsterdam. Hij groeide uit tot onze meest vermaarde componist van orgelmuziek aller tijden.

In 1892 werd het orgel uit Brouwershaven verkocht aan het Rijksmuseum in Amsterdam, om met de opbrengst de kerk te herstellen van schade na een zware storm. Kort daarna kregen de kerkbestuurders spijt en kochten hun orgel in 1901 weer terug. Helaas was het binnenwerk toen vernield door het twee keer demonteren en verschepen van de onderdelen. Besloten werd een nieuw orgel in de bestaande orgelkas te laten bouwen door de firma Maarschalkweerd.

Na de Watersnoodramp in 1953 bleek het binnenwerk van het orgel geheel aangetast te zijn door zout en werd dit afgekeurd. Uit het rampenfonds werd toen een nieuw orgel betaald, geleverd door de firma Van Vulpen in 1968, voltooid in 1980.

De orgelkas en de 15 grootste zichtbare frontpijpen dateren nog uit 1557. Het is een uniek orgel en één van de laatste Niehoff orgels die nog teruggebracht kunnen worden naar de oorspronkelijke dispositie uit de Sweelinck periode.
In Brouwershaven, bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en bij organisten wereldwijd leeft dan ook de ultieme wens om deze reconstructie daadwerkelijk inhoud te geven.

Het orgel beluisteren?
Dit zomerseizoen zijn er een drietal orgelbespelingen op zondagmiddag en een vijftal concerten op dinsdagavond.
Zie onderstaand de agenda met de juiste data en tijdstippen.